قیر چیست و مؤسسات علمی قیر را چگونه تعریف می‌کنند؟

قیر چیست و مؤسسات علمی قیر را چگونه تعریف می‌کنند؟

تاریخچه و تعریف قیر

اعتقاد بر این است که نام “Bitumen” از زبان سانسکریت و از کلمه ”Jate” به معنی “Pitch” گرفته‌شده است. همچنین ادعا می‌شود که معادل لاتین Pixtu-men بوده که بعداٌ به Bitumen خلاصه و سپس از زبان فرانسه وارد زبان انگلیسی شد. بیش‌تر از ۵۰۰۰ سال است که قیر به‌عنوان عایق رطوبتی و عامل اتصال به کار می‌رود. قدیمی‌ترین کاربرد ثبت‌شده به ۳۸۰۰ سال قبل از میلاد توسط سومری‌ها برمی‌گردد.

به‌جرئت می‌توان گفت قیر در میان بیشتر مردم ماده‌ای آشنا است؛ اما قیر به‌اندازه‌ای که در میان مرم عادی ماده‌ای مشخص و شناخته‌شده است برای متخصصین فن مشخص و معروف نیست. از نگاه عموم مردم قیر ماده‌ای سیاه و بدبو است.

قیر ماده‌ای با دو خاصیت مشخص است: چسبندگی و آب‌بندی. منشأ آن از نفت خام است و در تهیه آسفالت یا قیرگونی بام کاربرد دارد. البته این نگاهی از دور به قیر است که تنها مشخصات ظاهری آن را در بردارد. ازنظر متخصصین قیر نه یک ماده معین با خواص مشخص بلکه مخلوطی از طیف وسیع هیدروکربن‌هاست که به‌صورت جامد و مایع با یکدیگر ترکیب‌شده‌اند؛ بنابراین تجزیه مولکولی قیر تقریباً امری غیرممکن است و تنها می‌توان به‌وسیله روش‌های خاص استخراج با حلال گروه‌های یکسان هیدروکربنی آن را جداسازی، دسته‌بندی و خواص عمومی هر یک را با استفاده از روش‌های دستگاهی مشخص نمود.

شکل یک روش‌های جداسازی قیر با استفاده از حلال را نشان می‌دهد.

تعریف قیر از دیدگاه مؤسسات علمی:

API (موسسه نفت و محصولات نفتی آمریکا) قیر را بدین‌صورت تعریف نموده:

مخلوط هیدروکربن‌ها با گاز منشاً طبیعی یا حرارتی، یا ترکیبی از هر دو، اغلب همراه با مشتقات غیرفلزی‌شان که به شکل گاز، مایع، نیمه جامد و یا جامد بوده و کاملاً در دی سولفید کربن محلول هستند.

تعریف API توسط موسسه ASTM نیز پذیرفته‌شده است.

تعریف استاندارد ملی ایران:

طبق تعریف استاندارد ملی ایران قیر ماده ایست سیاه‌رنگ مرکب از هیدروکربورهای آلی با ترکیبات پیچیده که از تقطیر نفت خام به دست می‌آید و یا در طبیعت به‌صورت معادنی مخلوط با مواد معدنی وجود دارد. قیر به دو صورت جامد و مایع تهیه می‌گردد.